1 feb 2017 – Opmerkelijk nieuwsitem in Een Vandaag, waarbij pesten als oorzaak van suïcide ter discussie wordt gesteld. Dat is een grote winst omdat de gangbare oorzakelijke verklaring, verder onderzoek uit de weg gaat. Het idee is eenvoudig. Een kind dat aan alle kanten oké is (of laat zeggen mainstream is) wordt niet gepest. Zodra je afwijkt kun je doelwit worden van de onzekerheid van andere kinderen, die dan gaan pesten. Dat kan de vraag opleveren, waarin het kind afwijkt. Waardoor is het gepeste kind kwetsbaarder dan gemiddeld. Dus de aanpak van pesten moet niet alleen gericht zijn op het pesten als zodanig en het voorkomen daarvan, maar op dat wat het representeert.
Dat kan, zoals in het nieuwsitem is aangegeven, een onderliggend probleem zijn bij het gepeste kind. Maar ik prefereer toch een nog wat bredere visie. We weten al dat de pesters ook probleem-eigenaren zijn. Maar er is nog een derde steeds belangrijkere factor: een zieke context.
Vooral jongen mensen leven in een, op het uiterlijke gerichte, virtuele werkelijkheid. De sociale media vormen de ruggengraat van het systeem, je wordt 24/7 gevolgd, alles wordt uitvergroot en beoordeeld. Er is gewoon geen ontspannen meer aan.
Zodra je afwijkt corrigeert het sociale systeem dat razendsnel. Je kunt ook afwijken door bovengemiddelde gevoeligheid of intelligentie. De kern van het mechanisme is dat alles wat afwijkt gevoelens van onzekerheid genereert bij de groepsleden. Die onzekerheid kan door een enkeling worden gemobiliseerd en vervolgens bestreden, door te gaan pesten. Een pester is vaak iemand die zelf erg onzeker is maar dat overschreeuwt en daarbij een kwetsbaarder groepslid als bliksemafleider gebruikt.
Psychopatisch gedrag
En andere optie is dat een pester gewoon altijd op zoek is naar status en macht. De gepeste is dan een prooi. Pester en gepeste (prooi) behoeden de groep voor en te grote mate van onzekerheid. Hoe gek het ook klinkt, het is van belang voor een onveilige groep, al is het alleen maar om te zorgen dat er tenminste iemand de pineut is, zodat je zelf buitenschot blijft.
Zouden er geen drop-outs beschikbaar zijn, dan herschikt de onveilige! groep de norm van wat oké is en niet oké is. Zo ontstaan er altijd wel weer uitvallers. Het is een vorm van onzekerheidsreductie die bij elk groepslid actief is.
Vanuit het perspectief van een pester die op zoek is naar status en macht, zijn er overeenkomsten met het mechanisme van psychopathie. In het boek van Kevin Dutton, De lessen van een psychopaat, kun je meer lezen over dit mechanisme. Dutton laat zien dat de maatschappij een steeds betere voedingsbodem creëert voor het ontwikkelen van psychopathisch gedrag en psychopathie.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
